युक्रेन युद्धादरम्यान रशियाला पाश्चिमात्य देशांच्या कठोर निर्बंधांना सामोरे जावे लागत असल्याने त्याला अनेक आघाड्यांवर संघर्ष करावा लागत आहे. या महासंकटाच्या काळात रशियाने आपला अनेक दशके जुना मित्र भारतासोबत व्यापाराला प्राधान्य दिले.
या उपक्रमाचा परिणाम असा झाला की आता रशियाची भारतातील निर्यात 2022 मध्ये $32.5 अब्ज झाली आहे. त्याच वेळी, रशियन-एशियन बिझनेस कौन्सिलच्या विश्लेषकांचा असा विश्वास आहे की भारत आणि रशियामधील व्यापार 2030 पर्यंत 100 अब्ज डॉलर्सपर्यंत पोहोचू शकतो. गेल्या 10 महिन्यांत ते आता 54.7 अब्ज डॉलर्स आहे. भारत आणि रशिया यांच्यातील हा व्यापार वाढत असताना अमेरिकेने गेल्या दोन वर्षात अनेकवेळा नवी दिल्लीला रशियाकडून तेलाचा व्यापार किंवा खरेदी न करण्याची धमकी दिली आहे.
अमेरिकेच्या धमकीची पर्वा न करता भारत रशियासोबत सतत व्यापार करत आहे. रशिया भारताला अत्यंत स्वस्त दरात तेल पुरवत आहे. एवढेच नाही तर ही सूट आणखी वाढणार आहे. Kommersant च्या अहवालानुसार, रशियाची भारतातील निर्यात 2030 पर्यंत $95 बिलियनपर्यंत पोहोचू शकते. त्याच वेळी, भारतातून रशियाची आयात देखील 2030 पर्यंत सध्याच्या $ 2.5 अब्ज वरून $ 20 अब्ज पर्यंत वाढू शकते. 2022 पूर्वी भारत आणि रशियामध्ये फारच कमी व्यापार होता. रशियाचे अध्यक्ष पुतिन यांनीही भारत आणि पंतप्रधान मोदी यांच्यातील मैत्रीचे कौतुक केले आहे.
रशिया भारताच्या प्रमुख व्यापारी भागीदारांमध्ये सामील झाला आहे
यानंतर युक्रेन युद्ध झाले आणि रशियाला पाश्चात्य निर्बंधांनंतर आशियातील निर्यातीला प्रोत्साहन देणे भाग पडले. यापूर्वी, भारतातील रशियन राजदूत डेनिस अलीपोव्ह यांनी भारत सरकारच्या आकडेवारीच्या आधारे सांगितले होते की 2023 च्या पहिल्या 10 महिन्यांत भारत आणि रशियामधील एकूण व्यापार $ 54.7 बिलियनवर पोहोचला आहे. रशिया सध्या भारताच्या टॉप 4 व्यापारी भागीदारांमध्ये आहे. रशिया भारताला सर्वाधिक ऊर्जा संसाधनांची निर्यात करत आहे.
त्याचवेळी रशियाने भारतातून औषधी आणि रासायनिक उत्पादनांची आयात वाढवली आहे. फेब्रुवारी 2022 नंतर, भारत रशियासाठी तेल आणि कोळशाचा सर्वात मोठा खरेदीदार बनला आहे. आगामी काळात मागणी आणखी वाढेल, असा विश्लेषकांचा अंदाज आहे. याशिवाय रशिया भारताला खते, यंत्रसामग्री, उपकरणे, लाकूड उत्पादने आणि धातूंची निर्यात वाढवणार आहे. त्याचबरोबर भारताची रशियाला होणारी निर्यातही झपाट्याने वाढणार आहे. फार्मास्युटिकल कंपन्यांशिवाय रसायने आणि सीफूडच्या निर्यातीतही वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, अमेरिकन निर्बंधांच्या भीतीने अनेक भारतीय कंपन्यांनी रशियन बाजार सोडला आहे, त्यामुळे भारताच्या व्यापारात असंतुलन निर्माण झाले आहे. याशिवाय रुपयात व्यापार नसल्यामुळेही हा तोटा वाढत आहे. रशियाही आता भारतात गुंतवणूक वाढवत आहे.
https://www.navgannews.in/dharmik/36797/
