दुर्योधनाची पत्नी गुप्तपणे कोणावर करत होती प्रेम? पतीच्या मृत्युनंतर केलं त्याच्याशी लग्न…
जेव्हा महाभारत युद्ध संपले तेव्हा दुर्योधनासह सर्व कौरव मारले गेले.
कर्णाचाही मृत्यू झाला. या सर्वांना पत्नी आणि मुलं होती. त्यावेळी प्रत्येकाला कसे जगायचे आणि त्यांना कोण आधार देईल या पेचप्रसंगाचा सामना करावा लागत होता. आता कौरवांकडून राज्य काढून घेऊन ते पांडवांकडे गेले होते. दरम्यान दुर्योधनाची पत्नी अत्यंत सुंदर आणि बुद्धिमान होती. लग्नापूर्वी, ती ज्या पुरुषावर आणि प्रेमात पडली त्याच्याशी लग्न करू शकत नव्हती. काळाने तिला दुर्योधनाची पत्नी बनवले. तिचे नाव भानुमती होते. युद्धात तिच्या पतीच्या मृत्युनंतर, आयुष्याने तिच्यासाठी दुसरा मार्ग उघडला. तिने ज्या व्यक्तीवर प्रेम केलं त्याच्यासोबत लग्न करण्याची संधी मिळाली. आणि हा दुसरा तिसरा कोणी नसून पाच पांडवांपैकी एक होता..
महाभारतातील मुख्य पात्र दुर्योधनाबद्दल बरेच काही लिहिले आणि सांगितले गेले आहे. प्रादेशिक आख्यायिका सांगतात की दुर्योधनाच्या मृत्यूनंतर भानुमतीने अर्जुनाशी लग्न केले. असे म्हटले जाते की, दुर्योधनाशी लग्न करण्यापूर्वी ती गुप्तपणे अर्जुनावर प्रेम करत होती. महाभारत किंवा त्यानंतरच्या ग्रंथांमध्ये अर्जुनाशी तिच्या लग्नाचे कोणतेही ठोस पुरावे अद्याप सापडल नाही.
महाभारतानुसार दुर्योधनाच्या पत्नीचे नाव भानुमती होते. महाभारतात दुर्योधनाच्या पत्नीचा उल्लेख तीन वेळा आढळतो. दुर्योधनाने कर्णाच्या मदतीने राजा चित्रांगदाची मुलगी भानुमती हिचे स्वयंवरातून अपहरण केले आणि तिच्याशी लग्न केले. भानुमतीला एक मुलगा आणि एक मुलगी होती.
शांती पर्वात, नारद ऋषी दुर्योधन आणि कर्ण यांच्यातील मैत्रीची कथा सांगतात, ज्यात कर्णाच्या मदतीने दुर्योधनाने कलिंग राजा चित्रांगदाच्या मुलीचे अपहरण करून तिचे लग्न कसे केले याचे वर्णन केले आहे. भानुमतीने आयुष्यभर कृष्णाची पूजा केल्याचा उल्लेख आहे. जरी तिचा पती दुर्योधन अनेकदा कृष्णाला फटकारत आणि अपमान करत असला तरी भानुमती त्याची भक्त राहिली. तिच्या पतीच्या मृत्यूनंतरही ती त्याची भक्त राहिली. महाभारतातील स्त्री पर्वात, दुर्योधनाची आई गांधारी तिच्या सूनचे वर्णन कृष्णाला खालीलप्रमाणे करते: भानुमतीचा मुलगा लक्ष्मण होता, जो स्वतः महाभारत युद्धात मरण पावला. मुलीचे नाव लक्ष्मणा होते.
गांधारी कृष्णाला म्हणाली, “हे कृष्णा! हे दृश्य माझ्या मुलाच्या मृत्युपेक्षाही वेदनादायक आहे. दुर्योधनाची प्रिय पत्नी एक अतिशय बुद्धिमान मुलगी आहे; ती तिच्या पती आणि मुलासाठी कशी शोक करत आहे ते पहा.” आता प्रश्न उद्भवतो: भानुमतीने तिचा पती दुर्योधनाचा सर्वात मोठा शत्रू पांडूचा मुलगा अर्जुनशी लग्न का केले? भानुमती जितकी सुंदर होती तितकीच ती हुशार होती.
असे म्हटले जाते की, जेव्हा महाभारताचे युद्ध निश्चित झाले तेव्हा भानुमतीला माहित होते की कौरवांचा नाश होईल. तिच्या वंशाला वाचवण्यासाठी तिने भगवान कृष्णाचा मुलगा सांब याला तिच्या मुलीचे लक्ष्मणाचे अपहरण करण्याचा सल्ला दिला.
दुसऱ्या कथेनुसार, जेव्हा सांब लक्ष्मणाला अपहरण करून पळून गेला तेव्हा भानुमतीने दुर्योधनाला तिच्या अपहरणाची आठवण करून दिली आणि लक्ष्मणाच्या सांबाशी लग्नात महत्त्वाची भूमिका बजावली. तिच्या वंशाला वाचवण्यासाठी, भानुमतीने प्रत्येक विसंगत कृत्य केले, जे एकत्र करणे अशक्य वाटले ते सर्व एकत्र केले. म्हणूनच म्हण आहे, “इथून विटा, तिथून दगड, भानुमतीने वंश एकत्र केला.” महाभारत युद्धात दुर्योधनाचा मुलगा अभिमन्यूने मारला. तरीही भानुमतीला माहित होते की स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी तिने अर्जुनाशी लग्न करावे. भगवान कृष्णाने यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांनी अर्जुन आणि भानुमतीचा विवाह लावला.
दुसरी एक कथा अशी आहे की, भानुमती ही नकुल आणि सहदेवाच्या काका शल्यची कन्या होती. सुरुवातीला तिला अर्जुनाशी लग्न करायचे होते. जेव्हा स्वयंवर झाला तेव्हा अर्जुन उपस्थित राहिला नाही. त्यानंतर तिने दुर्योधनाशी लग्न करावे अशी तिच्या वडिलांची इच्छा पूर्ण केली, परंतु तिच्या पतीच्या मृत्यूनंतर तिने अर्जुनाची नववी पत्नी होण्याचा निर्णय घेतला. हे पुढील संघर्ष टाळण्यासाठी आणि वंशात शांतता राखण्यासाठी देखील होते.
महाभारत युद्धात भीमाच्या हातून दुर्योधनाचा मृत्यू झाल्यानंतर, पांडवांनी भानुमतीचा सन्मान केला. तिच्या भविष्याबद्दल अनिश्चित राहून, तिने कौरव आणि पांडव कुटुंबांना एकत्र करण्याचा प्रयत्न केला. काही वृत्तांत असेही सूचित करतात की तिच्या पतीच्या मृत्यूनंतर ती विधवा राहिली.
